Krzyk o północy - powrót Chrystusa

Większość przywódców chrześcijańskich w tamtym czasie wierzyła, że powrót Chrystusa będzie pomillenialny, tzn. nastąpi po wieku Ewangelii, w którym świat miałby się nawrócić.

„Wtem o północy powstał krzyk: Oto oblubieniec, wyjdźcie na spotkanie.” – Mat. 25:6

     Wielu zgadzało się z generalnymi założeniami interpretacji, różniły się natomiast poglądy co do czasu i tego, jak miałyby wyglądać Tysiąclecie i powrót Chrystusa. 

     Ujęcie futurystyczne przedstawione przez Jezuitę, F. Ribera (około 1590 roku), było w tamtym czasie ledwie wspominane przez poważnych badaczy proroctw. Wymieniona teoria umiejscawiała większą część Objawienia św. Jana (po wersecie 6:11) w mającym nadejść siedmioletnim okresie ucisku. Koncepcja ta stała się powodem kłótni pomiędzy Futurystami i zwolennikami teorii ucisku. Wydania Birksa: „First Elements of Prophecy” (tłum. Podstawy Proroctw) oraz „Visions of Daniel” (tłum. Wizje Daniela) zostały uznane za znaczące eseje w obronie szkoły historycznej. Prace te, wśród wielu innych, dostarczyły zasadniczych zasobów wiedzy wczesnym Adwentystom w latach czterdziestych osiemnastego wieku, jak również odnowiły wzrost i wspomogły rozwój wiary w proroctwa czasowe pośród późniejszych Chrześcijan Adwentystów.

     Niestety, pozycje premillenialne były często pomijane we wczesnych latach osiemnastego wieku. Rywalizujące teorie pchnęły większość Chrześcijan w środek konfliktu pomiędzy futuryzmem, a preteryzmem (przeszłe koncepcje, również pochodzenia jezuickiego).

     Wszechstronne dyskusje na temat proroctw generalnie, a w szczególności powrotu Chrystusa, odbywały się w obozach zwolenników Millera i jemu współczesnych. Obejmowały one konferencje, spotkania i debaty, można było sięgnąć po czasopisma, książki, biuletyny. Miller poświęcił lata głosząc o powrocie Chrystusa wszystkim, którzy chcieli słuchać. Wielu włączyło się do jego pracy. Należy wspomnieć tutaj Joshua V. Himesa, Charlesa Fitcha, Josiaha Litcha, Josepha Batesa i Georgea Storrsa. Jeśli chodzi o czasopisma, należy wymienić takie tytuły jak: „The Signs of the Times” (tłum. Znaki Czasów), „The Bible Examiner” (tłum. Badacz Biblii) i „The Midnight Cry” (tłum. Krzyk o Północy).

     Wykorzystanie wykresu ilustrującego Boski Plan Wieków było powszechne. Mając za maksymę Hab. 2:2, usiłowali uczynić wizję wyraźną i zrozumiałą. Symbolika przybytku i świątyni była znacząca, szczególnie w połączeniu z wizją 2 300 dni w Dan. 8. Chrystus jako pozaobrazowy najwyższy kapłan miał powrócić wkrótce, aby oczyścić i odbudować duchową świątynię. Wiele z późniejszych rewizji dokonanych przez Adwentystów Dnia Siódmego czerpało z tej symboliki.

     Henry Grew był autorem broszurek na temat natury człowieka. Zachęciło to Georgea Storrsa do tego, aby szerzej rozpowszechniać poglądy. Grew napisał również „The Divine Testimony Concerning The Son of God” (tłum. Boskie Świadectwo Dotyczące Syna Bożego),  nakreślającą naukę o Chrystusie przyjętą później przez Pastora Charlesa Taze’a Russella i innych. Na szczególną uwagę zasługują przemyślenia na temat natury Boga, natury człowieka oraz wiecznej męki. George Storrs był zdolnym stronnikiem Millera. Poprzez swoją książkę, czasopismo „The Bible Examiner”, eseje znane jako Six Sermons (tłum. Sześć Kazań) dochodzących znaczenia nieśmiertelności w grzechu i cierpieniu oraz liczne biuletyny i traktaty, zaszczepił w Adwentystach poczucie warunkowej nieśmiertelności. Miller nie przyjął tych poglądów, jednak tolerował je w imię większego dobra, jakim było zwrócenie uwagi i rozbudzenie zainteresowania ludzi rychłym powrotem Chrystusa i sądem.

Skupienie uwagi na drugim przyjściu

     Skupienie uwagi na drugim przyjściu potwierdzało bliskość powrotu Chrystusa. Wszystko inne zostało porzucone przy przygotowaniach do nadejścia Oblubieńca. W okresie od około 1840 roku do 1844, zainteresowanie Adwentem znacznie wzrosło w północno-wschodnich, środkowo-atlantyckich i środkowo-zachodnich stanach. Nigdy nie zakorzeniło się w Europie. Rok 1843 przyniósł zawód wszystkim oczekującym, ponieważ nic znaczącego się nie wydarzyło.

Następstwa rozczarowań

     Po rozczarowaniach w latach 1843 – 1844, Storrs dalej nauczał o Adwencie, jednak już bez podawania dat. W latach sześćdziesiątych 19 wieku  wraz z grupą znaną jako „Związek Życia i Adwentu” znalazł się na skrajnej pozycji. W autobiograficznym szkicu Storrs opowiada o tym, jak zetknął się z dziełami angielskiego pisarza Henry’ego Dunna mówiącego o doktrynach okupu i restytucji. Jedna z książek nosiła tytuł „Destiny of Human Race” (tłum. Los Rasy Ludzkiej). W 1871 roku, po ośmiu latach przerwy, Storrs wznowił wydawanie „The Bible Examiner” i przekształcił czasopismo tak, aby w przyszłości zawierało przemyślenia na temat okupu i restytucji. Wersetami przewodnimi czasopisma były Tym. 2:5 i 6, a jego konkluzją teza, że Boski Plan odnosił się nie tylko do kilku wiernych, ale do całej ludzkości. Obietnica dana Abrahamowi miała dotyczyć wszystkich podczas mającego wkrótce nadejść ziemskiego królestwa. Generalna koncepcja, że Bóg posiada wobec świata plan była popularna wśród współczesnych pisarzy wywodzących się z chrześcijańskich Adwentystów. W 1867 roku I. C. Wellcome i Clarkson Gould, napisali „Plan Odkupienia”. Jednak przekonania wyznawane i głoszone przez Storrsa dawały dużo większą nadzieję niż Wellcome i Gould. Z drugiej jednak strony Storrs uniknał modernizmu i spekulacji popularnych wśród wykazujących się wielką tolerancją społeczną Uniwersalistów. W przeciwieństwie do przekonania Uniwersalistów o bezwarunkowym zbawieniu, Storrs głosił, że Bóg zapewnił rozsądne i umiarkowane warunki uzdrowienia ludzkości.

Inne Ruchy

     Równolegle powstały inne ruchy. Dominującemu nurtowi protestanckiego dyspensacjonalizmu przewodziły takie postaci jak John Darby i Edward Irving. Przekształcili oni prorocze plany w futurystyczne wzory. W przyszłości, w środowisku Protestantów mieli stać się bardziej wpływowi niż Adwentyści. Ruchy takie jak Christadelfianie oraz Kościół Boga (Wiary Abrahamowej) wyraźnie wybijały się na wspólnym tle, na równi z Apostołami Chrystusa Alexandra Campbella. Ich ziemskie nadzieje związane z Tysiącleciem były różne od Adwentystów. Kładli oni mniejszy nacisk na datę (mimo że 1866 rok miał dla wielu znaczenie), byli bardziej zamknięci, wierzyli w zbawienny chrzest w wodzie, warunkową nieśmiertelność oraz rozwiniętą teologię odrzucającą Trójcę Świętą (dwie ostatnie koncepcje pochodzą od F. Socinusa, członka Braci Polskich działających w szesnastym, siedemnastym wieku). Na równi z Campbellem dzielili oni proroczą nadzieję na odzyskanie zagubionych nauk pierwotnego kościoła. Benjamin Wilson, autor Emphatic Diaglott, był członkiem Kościoła Boga (Wiary Abrahamowej). Poglądy te podzielali także Russell i Barbour, na których stanowisko myśli te mogły wywrzeć pewien wpływ w zakresie problematyki żniwa wieku Ewangelii. Inną grupą jaka ukształtowała się ze zwolenników Miller’a był Ruch Adwentystów. Oni także przyjmowali pierwotne poglądy George’a Storrs’a w kwestii stanu umarłych, lecz skupiali się głównie na problematyce drugiego przyjścia Pana. Wyznaczyli wiele dat związanych z tym wydarzeniem i przeżyli wiele rozczarowań. Adwentystyczny kaznodzieja Jonas Wendell nauczał o rychłym przyjściu Pana w broszurze zatytułowanej „Present Truth” (tłum. Obecna Prawda), wydanej w roku 1870. W książce tej przewidział datę 1873 jako rok drugiego przyjścia Pana.